EDITORIAL : Zuk leh hmuam sim ang

Khawvelah hian hnam mawl apiang in zuk leh hmuam an ti nasa niin a lang a. India ram pawh han thlir ila hnam changkang ho aiin hnam chek hnawk kan tih mai zingah zuk leh hmuam hi a hluar a, chu mai ni lovin tih chin tawk pawh an hre lo deuh niin a lang. Zuk leh hmuam hi hrisel lohna min thlentu lian anih avangin kum tin May ni 31 hi zuk leh hmuam do ni atan hman thin a ni.
Mizote pawh hi changkang inti ve viau tawh mah ila kan changkang tawk lo a ni tih lantirna chu zuk leh hmuamah hian a ni. Mi changkang tak taka ngaih pawh hi a ruka sahdah hmuam, tuibur hmuam pung pung leh kuhva ei sen hem huam kan la tam hle mai a. Hetiang kan la duh chhung hi chuan kan la changkang tawk lo tihna a ni a, hmasawn kan la ngai hle tihna a ni.
Mizoramah mi thahnemngaite avangin zuk leh hmuam bansan an thahnem hle a. Chumai ni lovin a ti thinte pawhin inthlahrunna chang an hre chho zel a, hmasawnna chu engemaw chen a awm tihna a ni. Zep nak emaw tun hma deuhte kha chuan khawhar inah leh puipunna hmunahte khan zuk leh hmuam intheh a lar hle a. Khawhar inah te khan 'Bak vawmte pu thlam' an sawi ang maiin a khu chho ngun ngun thin anih kha. Tunah erawh chuan danin mipui punkhawmna hmuna meizuk a khap vang leh kan chhia leh tha hriatna avangin kan insum ta a, a lawmawm tak zet.
Meizuk lamah hian insum deuh mah ila zuk leh hmuam dang a ei chi kuhva, tiranga leh hmuam chi sahdah, tuibur leh thildangte a hluar thar hle a. Heng thil chi hrang hrang kan tih chhan hi a bul berah chuan kamhlei vang a ni awm e. Hnam dangte hian kam chhia hi an neih a rinawm loh a, Mizote erawh chuan 'Chaw eikham kam chhia' te kan nei bik tlat mai hi a zia lo hle. Chuvang chuan kan chakna atang hian a insum theih a, zuk leh hmuam ti lovin kan awm thei tihna a ni.
Kan hma lawkah hian zuk leh hmuam ti zirchianna 'GATS' neih a ni leh dawn a. Zirchianna Global Adult Tobacco Survey thawh 1-naah khan India rama zuk leh hmuam ti nasa ber state kan niin 67.2% in an ti anga chhut a ni a. GATS 2-ah erawh tlema hniamin 58.7% a ni thung a, GATS 3-ah hian hmasawnna awm zel thei se a duhawm hle. Engpawhnise zuk leh hmuam in kan sum leh pai min senral tir nasat zia leh kan hriselna a khawih pawizia hriat hian sim tura tanlak a pawimawh tak zet tih hre thar theuh teh ang u.