May 2, 1980 a ni a, Zirtàwpni a ni. Pu Lalhriata chu an khua, Chhîppui (Mamit district) atangin West Phailéng biak ina West Phailéng Bial KTP Intawh khâwmnaa kal tùrin a thianpa, C Sângkhûma (tùna Aizáwl Chanmari vénga khawsa ta) nèn an inbuatsaih mék a. Hetih lai hian a nupui, Pi Sàngkûngi nèna an fa pahnihna, nausén thla li pawh la tling lo chu, a hma zàn atangin a hritláng khaw sik chuan a ti nuam sam lo viau mai a.

Zíng an han tho a, an naute khawsik chuan ziaawm lam a la pan thei chuang lo. Pa ber, Lalhriata chu a inngaihtuah vang vang a. Pathianin a hmaa chanpual hlen tùra a tuksak chu hlen loha kalsan emaw, tlàn bosan emaw chu a hreh hle mai. Lehlamah an nau te dam lo chu kalsan a hreh bawk si! Chutah, a nupui chuan, ‘Paa, kal lo mai la…’ a ti a.

Lalhriata chuan chhàn ngaihna a hre lo! A thutna bul, dawhkàn sírah chuan a tingtang, tar ve tawh tak, hla eng emaw zât phuah nána a lo hman thin chu a lo inhúng reng mai a. Tum lâwkna nei miah loin tingtang chu a kuah a. A rilrua hla rawn awm chawpchilh chu heti hian a rawn sa chhuak phawng mai a nih chu:

“Aw, a har ka ti mang e, Lalpa rawng bàwl zêl hi,
Min duhna hmun apianga kal zêl hi;
Engtin nge ka tih ang le, Lal rawngbáwltu kan ni si,
Harsatna hnuaia ding ngam tùrin.” tiin.

‘A thlûk pawh chutin, ka ti kual chhin lo. Tùna a thlûk kan sak thin ang hian ka sa chhuak nghâl mai a ni!’ Lalhriata chuan a ti.

Chutia a sak zawh rual chuan chu hla chu Pathian pêk a ni ngei tih a chiang a. A thunawna hman a duh ta a. ‘Thil mak ve deuh chu, hla thu ziahna tùr ziak-loh-puan leh pencil, dawhkàna a lo awm sa reng kha a ni!’ a ti. He hla chungchánga Lalhriata sawi fo chu: ‘He hla hi Lalpa’n a kohhrante pêk a duh a. A dawng hmasatuah ka lo tang mai a ni. Ka phuah pawh a ni chiah lo e,’ tih hi a ni.

Harsatna hnuaia léng—rawngbáwltute

A cháng tùr pawh phuah belh a duh ta zêl a. A dinhmun a inen a. West Phailéng khawtlángin high sikul a din, Western High School-ah LDC hna a thawk ve a. Theih leh phâk ang tâwkin Chhîppui kohhranah rawng a báwl ve a. KTP hruaitu niin zaipáwl conductor a ni bawk a. Mahse, chutia “Pathian rawngbáwltu” ni chung si chuan, kawng nuam leh kawng awlsam zawng zawng chu a kawng zawh tùr a ni bîk hauh lo tih a inhre chiang a. “Harsa mah se, ka zui tlat anga. Tûnah pawh, kan fapa a dam lo a; mahse, Pathianin tih tùr min tuksak hlen chu ka tih tùr a ni a, a duh záwng pawh a ni,” ti chungin a cháng khatnaah:

“Harsatna tinréng hnuaia léng kan ni,
Krista rawngbáwltu zawng zawngte;
Mahse, kan hmabâk chanpual hlen zêl hi,
Min kotu duh záwng a ni si,” tiin a phuah chhuak ta a ni.

A tìra a ziah chhuah zawng zawng chu cháng lí a ni a. Mahse, cháng thumna leh cháng lìna chu, “A thu a inzúl tho a,” tiin cháng khatah a dah khâwm leh a ni.
A làr chhuah dàn

Chutia an fapa dam lo kalsana West Phailéng pana kea an kal lai chuan Lalhriata chuan a thianpa, Sängkhûma hnênah chuan hla thar a phuah thu a sawi a. An inzirtír nghâl a. Tui takin an sa dùn kawng tluan ta a ni.

‘Bial KTP Intawh khâwmnaah chuan, Pathianni chawhnu fellowship-naah solo tùrin min ti ta tlat mai—ka solo ngai azeng pawh a ni si lo a! Ka thianpa Sängkhûma zâwk chu soloist a ni a; ka sáwm ve lehchhäwng a. Ka hla thar, Phailéng panna kawnga ka sakpui kha a lo thiam vek hman hlauh a; mak pawh ka ti zâwk hial! Ani chu a solo ta a; kei chu a kianga dingin tenor part ka lo pe ve a. Kha kha mipui hmaa kan sak chhuah hmasak berna a ni,’ Pu Hriata chuan a ti.

A hnuah Chhîppui atanga a hna thawhna West Phailénga a lêt leh hnuah, zan khat chu Lalhriata chuan a awmna in atangin tlangvál rual, nula rîm zai thäwm chu a ngaithla reng a. Bial KTP Intawh khâwmnaa a thianpa nèna an sak dun ngei mai kha an sa chu lo niin! ‘Engtin nge an lo thiam hman pawh ka hre lo,’ a ti hial!

‘Hemi hnu hian hránghlui zai thiam chan chang ta, Pu Lalhmuaka, Durtláng chuan radio-a thun (record) atán, mi dang kaltlangin min rawn díl a. “Phal e, phal lo e,” tihna tùr telephone la awm hek lo. Ka ngawi reng a. Ani Hmuaka chuan a record ta ngei a. Keini, mi rethei kha chuan radio pawh kan nei zo lo a. Kan kawmthlangpa khân a nei a; ka hla thar chu an thlan thin thu a sawi fo a. Vawi khat chu ka ngaithla fuh ve,’ tiin Lalhriata chuan a sawi.

Tûnah chuan, “Harsatna tinréng hnuaia léng kan ni,” hla hi Mizoram Presbyterian Kohhran leh Mizoram Baptist Kohhran hla bu intâwm, “Kristian Hla Bu” kum 2005-a tih chhuah (18th Edition)-ah dah a ni a; hla nambar 384-naah a chuang.

Kan sak dik loh zui tâk chu!

‘Tum khat chu thu hriltu pakhat, Pi Chalbuangi’n team rawn hruaiin kan khua min chàm chilh a; soloist pawh a rawn hruai. Tuten nge ka hla kha lo zirtír tih pawh ka hre lo. Aizáwl an chhoh hnua Chhîppuia an rawn kal leh tumin an rawn sa leh tlat a! Mahse, a hla thu an sa dik lo ni loin, a “kat” lai tùr an sa dik lo a. Vawiin thleng hian a solfa en lëm loin kan sa dik lo zui ta zêl a; pawi ka ti angreng khawp mai,’ Lalhriata chuan a ti.

Vawiin thlenga kan sak dik loh zui tâk zêl lai chu, a cháng tàwp ber tlar thumna. “…muang thei kan ni lo,” tih lai—a solfa-a  :m.mTr     :d:–   :l'  Ts'  tih lai hi a ni. “Muang thei kan … ni lo,” tiha “muang thei kan” tih hi “a kat” (vuak chanve)-a sak tùr a ni a; “…ni lo,” tih lai hi a vuaka tlaa sak tùr a ni thung. A cháng danga he lai tlar tàwp, “chanpual hlen … zêl hi”/ “rawngbáwltu … awm maw” tih lai kan sak ang thoa sak ve tùr a ni e.

Hla phuah thiam Lalhriata

Pathianin talent tha tak mai, solfa thiamna leh hla phuah thiamnate a pe a; chu a talent dawn chu a petu ram zau nán a hlàn lêt leh thìn. Kum 1966, ram buai tan tirh fùr laia a hlo thlawh laia Krismas hla a dawn, “Ngai teh Chanchin làwmawm a thang” tih chu a hla phuah hmasak ber a nih thu sawiin Lalhriata chuan, ‘A hla thu pawh thlám chhuatah meihawlin ka ziak mai!’ a ti.

Pathian fakna hla bâkah hla chi hrang hrang—Biak in hawn hla te, Sikul hla te, Kristian chhúngkaw hla te, lusùn khawhar hlate a phuah nual a; hla pui pawh pahnih a phuah bawk. Lengzèm hla erawh a phuah ngai lo a; YMA buatsaih hla inphuahsiaknaa a tel ve tumin Lénglàwng hla pahnih chu a phuah ve.

‘Ka hla phuah zawng zawng hi ka dah that vek loh avàngin a zât chiah ka sawi thei lo a; 70 chu a chuang ve zân ang,’ tiin Lalhriata chuan a sawi.

Kum naupang të a nih atangin solfa a tuipui êm êm mai a. Thiante nèna infiam aia zaipáwl hla zir lai, bang âwng atanga bihthlâk thlanga mahnia lo inzir ve tlauh tlauh thìn a ni. ‘Ka naupan lai atangin danglam bîkna ka nei a—Petromax ri vung vung te, lui luang rî atangte hian, a soprano rî te, a tenor leh bass, contralto rî tùrte hi ka thliar hrang vek thei a ni,’ tiin Lalhriata chuan solfa chu a pianpui thiamna, Pathian pêk a nih thu a sawi a. Chu thilpêk danglam tak chu hmang tangkaiin, ‘Ka hla phuah rêng rêng hi a thlûk ka dawng tel nghâl zêl a; a solfa pawh a part kimin ka bel nghâl zêl thìn,’ a ti bawk.

Solfa hi Chhîppuia an awm lai, missionary-a a chhuah hmain Sunday sikulah Upa R Zaphunga’n a zirtír thìn tih a sawi a. ‘Kum 1979 khán Synod-in, SMTC (ATC hlui)-ah kár khat chhúng Mizoram pum huap, Conductors' Training a buatsaihah ka tel ve a. Kan exam thlap nghe nghe a. Mizoram pum atanga training kalte kha “Khaw thlang” leh “Khaw chhak”-ah min then phawk a. “Khaw thlang” lamah khán pakhatna ka ni ve a; “Khaw chhak” lama pakhatna ai khán ka mark hmuh kha a sáng zâwk nghe nghe asin!’ tiin a sawi.

Thawnthu ziah lamah pawh… 

Kum 1981-a Phuldungsei Presbytery-a Synod moderator Rev. Biaksânga’n Kohhran Upa atána a nemngheh Upa Lalhriata hi hla phuah thiam a nih mai bâkah thawnthu tha tak tak phuah thiam a ni bawk. Thawnthu bu paruk: “Khualzin Nula” (1996), “Hmangaihna Zungzâm” (1999), “Damlai Thlipui” (2005), “Chûn Chawi Loh” (2008), “Indona Ruamah” (2012), “Pro. Pastor A Ni Si” (2013) te a ziak tawh a. Hêng zínga mi “Damlai Thlipui” leh “Chûn Chawi Loh” te hi Mizo Academy of Letters (MAL)-in, Mizo îrawm chhuak lehkhabu tha ber, Book of the Year atán a lo thlang tawh a; “Khualzin Nula” pawh hi Book of the Year top 3-a thlan a lo ni tawh bawk. Hêng bâkah hian Home Mission lama hman tùr Nilai Zân Thupui leh Beirual Thuzir bute pawh ziahtír a ni thìn bawk.

Kum 1948 August ni 8-a Chhîppui khuaa piang Lalhriata hi, Synod Mission Board hnuaiah kum 29 chhúng (1982–2011) Pathian rawngbáwlin a that lai hun hmang zo a. Tûnah hian a nupui fanaute nèn Mission Vengthlangah an chëng mék a ni.