Ka lehkhabu tih chhuah hlim, “puanzàr phèn”-a thu hma hruai ka ziah kha ka duhtâwk lo riau; hetah hian kan sép zui hlek teh ang.

Zalènna famkimna

Puanzàr phèn chu zalènna famkim awmna hmun a ni a; hring nunin zalènna a chharna hmun awmchhun pawh a ni hial ang. Inthup leh lemchan a awm thei lo a; zêp leh thûhrûk neih a ngai tawh hek lo. Mihringin chu hmun chu a thlahlel fo a; a neih sa reng ni si hi, hmu loin leiah hian a vâkvai vêl fo.
    
Puanzàr phènah chuan engkim mai chu saruak leh inhawng sa vek a ni a. Ni e, thu rûk thuhrûk hai lanna hmun; zêp rûk pho chhuahna hmun a ni a; a rûka mihring thil tih zawng zawng chu ênga pho lan ang iara fiaha hmuh theih a ni tawh thìn. Chu hmun chu, ui sa thiam leh pulit mi dâwp thiam leh dawi thiam tel miah lo pawha mihring a inpuan chhuahna hmun a ni.

Hring fate thlâkhlelh—puanzàr phèn

Puanzàr phèna awm chuan amah leh a thil tih hliaha phèntu puanzàr a neih tawh miau loh avàngin a duh duh a ti thiang a; mihring zalènna hmun a nih avàngin puanzàr hmaa a duh loh leh a thuhrûk thin pawh duhin a pho chhuak ngam thìn. “A der” tih tawngkam chu tih bàn a ni tawh a; “A lem” tih lek phei chuan, puanzàr phènah chuan tangkaina a nei tawh ngai lo. “Der” leh “lem” awm lohna hmun chu chawlhna tuikam ang maia hmun thlâkhlelhawm a ni rëng a; Sakhi mai ni lo, mihring meuh paw’n chü hmuna lui te tui thiang awm chu a ngai vawng vawng a, a kianga zan riaka chàm veng veng a thlahlel fo rëng a ni.

Ni tina lemchang thìn hring fate hian, lemchan nin hun a nei fo a; hmaikáwr vuah chunga khawsak a kham thìn. A chánga a hma zàn mumang ngai vawng vawng thìn mihring fapa chuan puanzàr hmaa rál véngtu ang maia inring renga “Savdhaan position”-a nun hman nilèn fo chu a ning thìn a; zal raiha zàl veng venga thâw lâk ve a châk thìn. Nalh loh hlau rëng rënga niléng thìn, bàwlhlo thuah riat nèna hmai tuam up rengtu chuan fai hlarha hmai phih a châk ve thìn a. Chûng a châk thinte chu, puanzàr phènah chuan a ti thei thìn si a; chu vàng chuan aläwm, chu hmun chu a ngaih vawng vawng thin ni.

Puanzàr phènah engtin nun hmang maw!?

Chuk thiang lo anga lang, sakhaw puithiam leh kohhran beràm véngtu takte hian a nia ngaia ka rin thin chu—he puanzàr phèn—“Suh!” leh “Rawh!” tih awm miah lohna hmun hi! Thu 10 pêk zàwm zo ngai lo tùr mihring ve tho a la nih miau avàngin, “…tùr a ni,” intih rengna ram tlànsana, thawven veng vengna hmun, he puanzàr phèn hmun bawk hi a ni, a belh châk bera ka rin thin chu.

Puanzàr hmaa a kawr chung hâk hian phur rit a phurhtír ve fo te paw’n ka ring a; a ngháwngawrh derdêp ve tak pawh hi, ngháwngkawl ang maia rit tih cháng a neih ve fo ka ring! Pulpit hmaa thinrim thiang lo anga lang kohhran puipa pawh hian, puanzàr phèn hmaa inlan reng chu tlin lo intih cháng a ngah ve ang; chûng hunah chuan, pulpit hnung—he puanzàr phèna inhrîkthlâk bawrh bawrh hi a châk ve thìn ten ka ring ve ngawt a!
    
A nih leh, a chàwm a beramte, a kawppui leh a fate meuh paw’na an hmuh phâk lohna hmun, puithiam puanzàr phèn hmun chu, inthawina nung leh thianghlim leh Pathian lawm tlâk a ni reng ang em le? A “pulpit phèn” chu ruh tliak loa beram no talhna hmun atána hman tlâk, hmun thianghlim a ni reng ang em? Chu zawng, amah leh, amah Siama Dintu chauh lo chuan a hre lo ang! A nih lehzêl leh, chu puanzàr phènah chuan, a rawng a bàwla lung chu a ti awi zo zêl ang em? Chu chu, amah leh amah inchháng rawh se!

Ram hruaitu hlei hleite puanzàr phèn nun hi a nia hai lan châkawm thìn chu! Rorèlna dawhkàn vei lama thuten chu chu hmuh châkin kum nga chhúng an han bih thlâksak thìn tehrëng a! Hmuh fuh cháng an neih ní chuan, nghakuaia Nghapui man ta ang maiin, làwmna hlapui an sa hluai thìn a nih hi!
    
A cháng chuan, lala anmahni siamtu mipuite hmuh lohna rama khawsak chu a nuam ve thìn ngawt ang le! Tú ma hmuh loh leh hriat loha sum tam tak hmu tùra vawi khat hming sign zeuh te chu nuam deuh tùr a nia! Thenkhat tán chuan, chûng chu an “aim in life” te pawh a ni hial ta ve ang—lal chhúnga hausak hman hle chu! Chutiang nih thut te chu: zu in mi, zan khat thil thua Paltan bazara zuk bazar thut te pawh a an theih ngawt ang!

Hmun pawimawh

Thalai leh zirlaite tán, puanzàr phèn nun tluka hmun pawimawh hi an hring nunah a awm ang em le aw … ka ti hial thìn. Taksa chauh puitling loa nun puitling nei tùra inzir mékte tán chuan, he puanzàr phèn tluka hmun pawimawh hi a awm chuang kher lo ang! Puanzàr phèna an thil zir leh an thil tih tam ber chu, an nakin nuna bet hlen tawh tùr a nih miau vàng a ni.

Zirtírtu leh nu leh pa hmuh phâk loha hun leh nun an hman dàn chuan, an nakin hun leh nun a hruai hlen dáwn miau a. Khap awm lohna hmuna an dap tam ber chuan an nun a nghawng ngei ang. Hmuh loh hlàna duhthlanna an hman dànin, an hma khaw nun—an hna thawh tùr, an chhúngkaw din tùr engkim a hril dáwn miau a. Chu hmuna duhthlanna dik an siam a nih chuan, hring nunah an inchhïr leh tawh ngai lo ang a; an siam fuh loh a nih vaih thung chuan, inchhìrna ruamah an duhthlanna chuan a hnûk lût ngei dáwn si a. An nuna mél lung pawimawh an siamna hmun chu, an puanzàr phèn nun hi a ni.

Nu leh pa, fate tána nu tha, pa tha nih tumte meuh pawh hi, kan puanzàr phèn nun hian belh chian a däwl em le? Kawppuite hmuh phâk loha kan nun hian “rinawmna” hming a pu zo chiah ang em? Fa dang kan hrin loh avàng maia uire hming pu lo mai kan ni em le? Puanzàr phèna kan khawsak thin ang hian, kan fate hi khawsa ve se, kan lâwm ang em? Kan duh ang em? Vawiina Pathianin chhúngkua min dinsaka “Chhungkaw nu” emaw, “Chhungkaw pa” nih emaw hi kan pu zo chiah em? Kan fate kawng dik kawh hmuh tùrin kan “fit” chiah em? Kan puanzàr phèn nun leh fate nun kawng dik zirtirtu nih hi a inhmeh meuh maw?

Puanzàr phèna kan thil tihte hi, kan tih lai chuan lang lo angin lang mah se, thup hlen theih a ni ngai lo. Mi thenkhat chuan puanzàr phèna an nun chu thuhrûk hlen theih emaw an ti fo a, an che sual cháwk. “Min phèntu kan nei tho,” tiin duh thálin nun an chèn a; a tàwpah mahni inawhna tùr thang an lo kam a ni lek thìn si. Puanzàr phèna ruah súr hnuaia pangpár chi tuha lei laitu chuan, puanzàr hmaah a pangpárin pár a chhuansak thìn a; mite hmuhnawm tih leh thlìr bàn theih loh pangpár a pár chhuak thìn. A rilru chak lohna leh a thiam theih lohna chhuanlama hmang loa a chhùn a zàna puanzàr phèna rim taka lehkha zirtu chu, puanzàr hmaah chawimawina puan sintír a ni thìn. “Puanzàr phènah chauh aläwm,” tia, a rûk a rála ruihhlo buaipui fotu chu, a tàwpah, khawpui daifém home-ah a hming leh a hmél hmuh tùr a awm nge nge thìn!

Puanzàr hmaa puan ropui sina chawimawina nopui dawm thìn te leh thangchhuah tlánga ding thìnte hian, puanzàr phènah rim taka hna thawkin an bei a, an tuar a, an zir a, mü leh mal pawh nei lo lek lek khawpa rimin hna an thawk thìn a; chûng vànga hetiang din hmuna ding thei hi an ni tih kan hriat a tha. A pár leh a rah awt thìntu keini hian, rah chhuah tùra puanzàr phèna thawkrimtu thawhrim ang hian kan thawkrim peih ve chiah ang em? Kan sawi tâk ang khian, thlai leh pangpárte pawh hian kan hmuh theih hnuai lam thûk tak, a kûng ai maha thûk zâwkah te zung an kai hmasa a; chu chu hmuh theiha rawn rah chhuakin an rawn pár chhuak mai thin a lo ni. Puanzàr hmaa rawn rah chhuak awttu mai ni loa, rah chhuahtír tùra puanzàr phèna lei lettu nih kan tum ve a ngai a ni.

A phêk lehlamah…

Lemchan tuala lemchan thiamin ennawm thlírtute lungawina a pe thìn ang hian, kan hring nun lemchan tuala kan lemchan hian, uluk taka min lo thlír thìntu—ni tina kan khawsakpui te, kan thawhpui te, kan thenawm khaw véngte lung kan ti awi zo ve ngai em le? “Mihring famkimna chu kan famkim lohna hi a ni,” tih thu hi a dikin a pawmawm êm êm mai; mahse, chhuanlama hman reng rikngawt erawh a tha ber lo ang. Apostle Paula meuh pawh khân famkim tawh reng a nih loh thu a sawi ngei a; mahse, tiam chin lam thlen tumin ni tin a tlän thin a; a banin a ban tâlh tâlh thìn a nih kha. Ni tina min thlírtute tána hmuhnawm leh ennawm kan chhuah thei lo a nih chuan, kan puanzàr phèn nun phei chu a hmuhnawm àwm loh mang e!

Min Siamtu hian kan thil tih engkim mai hi, diary angin a “Lehkhabu Ropuiah” min ziahsak ni tin mai si a! A lang lama kan kan thil tihte chu a phêk hmaah ziak pawh ni se, phêk hma chuan phêk lehlam a nei miau si a; a phêk lehlamah eng tak ziak ang maw?

Min Dintu-in diary min ziahsaka thu inziak zawng zawng chu, puanzàr hawn a nih hunah, Lal ber hmaah puan zàrsak kan la ni dáwn tih hi kan theihnghilh thìn nge maw’n le, heti tak maia kan khawsak vak vak reng fo mai le!? Zaka kimkia kan indawm kun loh nán—hawh u khai, puanzàr hmaa kan nun leh puanzàr phèna kan nun hi ulukin, puan zàr tlâk leh ennawm mak leh ropui nih phú-a siam i tum theuh ang u.