ZALEN Luangliam : New York-a thil thleng mak!
Zirsangkima - May 19, 2025

January 15, 2009 khan New York chuan chhiat a tâwk leh ta tlat mai! Chu chu New York khawpui màwitu World Trade Centre firfiaka khawih chhiat a nih hnû lawk khan a ni.

US Airways Flight 1549, ‘CACTUS 1549’ chu New York khawpuia LaGuardia Airport (LGA), Seattle–Tacoma International Airport atanga Charlotte Douglas pan turin a thlâwk chhuak a. Hemi tuma thlawhna khalhtu pilot chu kum 57 mi Chesley B. Sullenberger a ni a; ani hi fighter pilot pawh lo ni tawh thin a ni a. United States Air Force hi kum 1980-ah a chhuahsan a; Airbus pilot ni tura ruat chhunzawm a ni.

A kiangah first officer Jeffrey B. Skiles, kum 49 mi a thu bawk. Tluang taka New York chhuahsan thei tura ngaih an ni. Mi 150, passengers phurin mi pathum flight attendants an awm bawk. Mahse, an thlâwk rei lo ngei mai!

Chu thlawhna chu LaGuardia’s Runway 4 atangin tlai lam dar 3:24:56 -ah a chhuak a. Feet 2,818 feet (859 m), 4.5 miles (7.2 km) a sânga LaGuardia atanga an thlawh chuan pilot-te chu sava thlâwkin a tibuai ta tlat mai le! Chu mai a ni lo; an chuanna thawhtheihna engine a fel ta tlat lo! A mei khu chu a lehlam lehlamah a khu luah luah mai tih an hmu tel bawk! An chuanna thlawhtheihna engine pahnih chuan hna a thawk dêr lo a nih chu! Pilot Sullenberger chuan theihtâwp chhuah a’n tum ngial a; awmzia a awm thei si lo! US Airways Flight 1549 chuan 3,060 feet (930 m) a sâng a thâwk thleng dèr tawh bawk si.

Tlai lam dar 3:27:33-ah chuan pilot Sullenberger chuan New York Terminal Radar Approach Control (TRACON) a be pawp thei ta hrâm a.

“Hei hi Cactus 1539 a ni. Vàn sânga sava beih a tâwk mêk. Engine pahnih a chhia! LaGuardia lam panin kan rawn lêt leh dawn,” tiin. Air traffic controller Patrick Harten chuan LaGuardia's tower lam ho chu a be nghal vat a. Sullenberger-a hnenah chuan, “Runway 13-a lêt leh turin a hrilh a; mahse, Sullenberger chuan, “A theih tawh loh!” tiin a chhâng lêt!

Sullenberger-a chu New Jersey lama Teterboro Airport-ten rawn biain Teterboro's Runway 1-a tum turin an ti leh ta a. Mahse, Sullenberger-a chuan, “Kan thei tawh lo! Hudson lui-a kan tum tawp mai a ngai,” tiin a chhâng ta!

Chutih lai chuan air attendent (air hostess)-ho chuan an passenger mangang lutuka awm mêkte chu hnuai lam bih a, seat belt hréng tha turin an lo hrilh char char bawk a. Pilot ber pawh chu rawn chhuakin, “Tu ma’n hlâu suh u. Kan engine pahnih an chhe ve ve a. Hudson lui-ah kan tum thla tawp dawn a. Invuan nghet rawh u,” tiin a phurh passenger ho chu a rawn hrilh ve bawk a. Hnuai lamah Coast Guard-ho chu inringa passenger te himna tura thawk chhuak tura hriattir nghal an ni bawk a.

Tlai lam dar 3:31 pm hnu, seconds 90 hnuah chu thlawhtheihna chuan Hudson luipui hmàr lam chu a pan ta vuai vuai mai le. Pilot-in, “Tu mah an thi dawn lo,” a ti bur bawk si a. Chance an neih awm chhun chu Hudson luipuia tum chu a ni tawp mai si a! A hnua flight attendant ho sawi dan phei chuan, “Tum harsat namen lo tak a ni,” an ti.

Hudson luiah chuan a tumpui ta tawp mai a. Pilot, Sullenberger-a chuan cockpit kawngkhàr chu a hawng a, inthiar chhuak turin a naute chu a hrilh nghal a. Crew-ho chuan tukverh atangin an passenger te thiar chhuah hna chu an tan ta a. Passenger pakhat phei chu, a hlau lutuk chuan amahin a lo tla thla a, vur tui lo chauh Husdon luipui chu a lo hleuh pek a. Hetih laia a temperature chu -7 °C vêl a ni nghe nghe! 

Hemi tum hian passenger mi 150 leh thlawhtheihna thawktu zawng zawng an him vek a, hliam nei loa chhanchhuah an ni vek hi khawvêl thlawhna chetsualnaa mi sawi hlawh a ni ta reng a ni. Kum 2016 khan hemi pual hian Hollywood chuan movie ‘Sully’ tih a tichhauk nghe nghe a. Captain lemah hian Tom Hanks a chang nghe nghe a. En manhla tak a ni.

Passenger-te chhan chhuah an nih lai hi TV leh news reporter lamin an lo châng ràn a. Chuta mi pakhat, chhanchhuah zinga mi thu sawi hi ka va’n duh tak.

“Engati nge i la dam khaw chhuah theih?” tiin TV lamin an zâwt a.

Chuta a chhànna chu, “GOD has a purpose,” (Pathian hian tum a nei a ni) tiin.

Ni e tiraw? Keini aia fel leh tha leh mi chungchuangte chu ‘seng’ an nih laia la dam ve rih tura min duangtu Pathian hian, ka la dam ve hi a phal a; ‘chhan’ neiin min la damtir a ni tih hi lo dawn ve teh. 

Latest News & Chhiar Hlawh